Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckiem

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015 r.

Sąd Rejonowy w Wysokiem Mazowieckiem III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR Julita Aronowicz

Protokolant : Katarzyna Wójcicka

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2015 r. w Wysokiem Mazowieckiem

sprawy z powództwa A. J. (1), K. J. oraz małoletnich P. J. i A. J. (2) reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową A. J. (1)

przeciwko M. J.

o przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny

o alimenty

I.  Oddala powództwo A. J. (1) o przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny;

II.  Oddala powództwo K. J. i małoletnich P. J. i A. J. (2) o alimenty;

III.  Odstępuje od obciążania powodów kosztami procesu;

IV.  Koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt III RC 25/15

UZASADNIENIE

Powódki - A. J. (1), działająca w imieniu własnym oraz małoletnich dzieci P. J. i A. J. (2) oraz K. J., w pozwie skierowanym przeciwko M. J. wniosły o zasądzenie od pozwanego alimentów w wysokości po 700 zł na rzecz żony A. J. (1), córki K. J. oraz małoletnich P. i A. J. (2), tj. w łącznej wysokości po 2.800 zł miesięcznie, poczynając od pierwszego dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności rat, jak również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódek kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż pozwany prowadzi 11- sto hektarowe gospodarstwo rolne, specjalizujące się w produkcji mleka. Powódka A. J. (1) wraz z mężem pracuje na ww. gospodarstwie, przy czym dodatkowo zajmuje się również prowadzeniem domu i wychowywaniem wspólnych dzieci stron. Uzasadniając żądanie pozwu powódka podała, iż wszelkie dochody z prowadzonego gospodarstwa wpływają na indywidualne konto pozwanego, do którego powódka nie ma dostępu. Wskazała ona, iż pozwany wykorzystując tą sytuację nie łoży na utrzymanie rodziny, zaś zakup jakichkolwiek produktów pierwszej potrzeby wymaga zgody pozwanego, co sprawia mu niezrozumiałą satysfakcję. Końcowo powódka podała, iż każda jej prośba o środki na utrzymanie dzieci wzbudza w pozwanym agresję, która skutkuje zmuszaniem powódki i dzieci stron do wyprowadzenia się z domu. W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając swe stanowisko pozwany wskazał, iż twierdzenia i zarzuty zawarte w pozwie są bezzasadne i nie zasługują na uwzględnienie. Pozwany zaprzeczył jakoby powódka A. J. (1) pracowała na równi z nim w gospodarstwie, wskazując iż jest ona osobą uzależnioną od komputera, w wyniku czego zaniedbuje takie czynności, jak np. przygotowanie jednego ciepłego posiłku dziennie. Pozwany podał, iż wbrew twierdzeniom powódki, praca związana z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i utrzymaniem domu jest wyłącznie jego obowiązkiem. Po uiszczeniu przez niego wszelkich stałych comiesięcznych opłat i wydatków związanych z produkcją rolną, pozostała kwota przeznaczana jest na szeroko rozumiane utrzymanie rodziny, tj. zakupy spożywcze, zakupy odzieży oraz produktów do gospodarstwa rolnego. Pozwany podał, iż zaprzestał przekazywania pieniędzy swej małżonce, gdyż notorycznie nie przeznaczała ich na zaspokojenie potrzeb rodziny i jej utrzymanie, wydając je na niewiadome mu cele. Wskazał on, iż po otrzymaniu karty do bankomatu powódka doprowadziła do powstania znacznego zadłużenia, stwierdzając następnie, iż pieniądze zawsze można pożyczyć. Końcowo pozwany wskazał, iż przepisy prawa nie regulują obowiązku alimentacyjnego na rzecz małżonka, wobec czego pozew w tym zakresie winien zostać odrzucony.

Postanowieniem z 2 lipca 2015 r. Sąd oddalił wniosek powodów o udzielnie zabezpieczenia ich roszczenia.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

Powódka A. J. (1) oraz pozwany M. J. zawarli związek małżeński 21 października 1996 r. Strony mają troje dzieci: K. J. (ur. (...)), P. J. (ur. (...)), oraz A. J. (2) (ur. (...)). Strony wraz z dziećmi mieszkają w miejscowości S., utrzymując się z pracy na stanowiącym własność pozwanego, 11- sto hektarowym gospodarstwie rolnym, nastawionym na produkcję mleka. W okresie od stycznia 2015 r. do maja 2015 r. pozwany uzyskał średni miesięczny przychód z tytułu dostaw mleka w wysokości 5.254,46 zł, przy czym, na mocy decyzji Dyrektora Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego w B. z 23 września 2015 r. obciążony on został opłatą z tytułu przekroczenia posiadanej kwoty indywidualnej w roku kwotowym 2014/2015 r. w wysokości 14.314,30 zł. Dodatkowo pozwany otrzymuje dopłaty do gruntów rolnych, w łącznej wysokości w 2013 r. -11.356,75 zł oraz w 2014 r.- 10.422,01 zł, jak również okazjonalnie sprzedaje on hodowane cielaki uzyskując z tego tytułu dochód w wysokości ok. 5000 zł rocznie.

Powódka A. J. (1) ukończyła 44 lata, zajmuje się prowadzeniem domu, wychowaniem dzieci oraz pracą w gospodarstwie rolnym. Powódka jest współwłaścicielką w 3/20 części gospodarstwa rolnego o pow. 4,4200 ha, położonego na terenie Gminy Ł.. Otrzymuje ona zasiłek rodzinny w wysokości 457, 00 zł miesięcznie. Powódka cierpi na nadciśnienie oraz ma problemy ze słuchem

Powódka K. J. ma 18 lat. Uczęszcza obecnie do IV klasy Technikum Hotelarskiego w W. Mazowieckiem. Powódka jest osobą zdrową, nie pozostaje ona pod opieką lekarzy specjalistów. Małoletnia P. J. ma 15 lat. Uczęszcza do III klasy Gimnazjum w S.. Małoletnia nie ma problemów zdrowotnych.

Małoletni A. J. (2) ma 9 lat. Jest on uczniem III klasy Szkoły Podstawowej w S.. Małoletni pozostaje pod opieką lekarza okulisty w ramach ubezpieczenia w NFZ. W 2014 r. rodzice małoletniego ponieśli koszt wymiany szkieł w okularach dziecka w wysokości ok. 250 zł.

A. J. (1) nie potrafiła określić poszczególnych wydatków na dzieci, nie wskazała, ile wyniosły koszty wyprawek szkolnych. Powódka nie potrafiła określić również swoich kosztów utrzymania. A. J. (1) wskazała, że koszt utrzymania każdego z dzieci wynosi ok. 800 zł miesięcznie, a pozwanego stać płacić alimenty w takiej wysokości.

Małżonkowie J. prowadzą wspólnie gospodarstwo domowe, przy czym koszty związane z utrzymaniem domu, opłatą rachunków, zakupem ubrań i żywności dla członków rodziny pokrywane są przez pozwanego z dochodów uzyskiwanych z prowadzonej działalności rolniczej. Małżonkowie wspólnie wyjeżdżają na zakupy, przy czym to pozwany płaci za zakupione produkty. Pozwany sfinansował zakup wyprawek szkolnych dla dzieci, daje im również drobne kwoty pieniężne na własne wydatki. W sierpniu 2015 r. pozwany sfinansował wyjazd żony i córek do C.. W domu stron jest jeden komputer stacjonarny i dwa laptopy. Za wyjątkiem pożyczki w wysokości 1.000 zł zaciągniętej u sąsiada kilka lat temu, małżonkowie J. nie posiadają żadnego zadłużenia. W toku postępowania powódka A. J. (1) wyjaśniła, iż to mąż dysponuje dochodami uzyskanymi z prowadzonego gospodarstwa, przy czym nie zapewnia on zarówno jej, jak i dzieciom wystarczających środków utrzymania. Podała ona, iż pozwany odmawia jej pieniędzy na zakup lekarstw i innych niezbędnych produktów, przy czym każdy zakup poprzedzony być musi jej wcześniejszą prośbą o pieniądze. Powódka wyjaśniła, iż korzysta z pomocy finansowej swojej matki, która miesięcznie przekazuje jej ok. 200 zł. Podała ona, iż zakup ubrań dla dzieci finansowany jest zasiłku i stypendium socjalnego. Powódka K. J. wyjaśniła, iż rodzice zapewniają jej utrzymanie. Podała, iż gdy potrzebuje pieniędzy idzie do ojca, który czasem daje jej żądaną kwotę, czasami zaś nie. Podała ona, iż brakuje jej ubrań kosmetyków, których chciałaby mieć więcej. Powódka wskazała, że rodzice zazwyczaj razem jeżdżą na zakupy, to ojciec finansuje zakup artykułów spożywczych dla rodziny. Podała, iż to pozwany decyduje o wydatkach w rodzinie.

Pozwany M. J. wyjaśnił, iż po pokryciu wydatków związanych z prowadzeniem gospodarstwa, na utrzymanie rodziny pozostaje mu kwota równa 1/3 dochodów uzyskiwanych ze sprzedaży mleka. Podał on, iż wspólnie z żoną i dziećmi jeżdżą na zakupy, które są finansowane przez niego. Pozwany wyjaśnił, iż jego żona wykazuje się niegospodarnością, zakupując gotowe produkty spożywcze, które są znacznie droższe od produktów przyrządzanych samodzielnie. Pozwany podał, iż w maju 2014 r. powódka korzystając z karty bankomatowej zrobiła debet na koncie w wysokości 4.000 zł, nie wyjaśniając mu na co przeznaczyła wypłacone pieniądze. Po tym incydencie pozwany zablokował kartę bankomatową. Pozwany podał również, iż powódka zainteresowana jest wyłącznie pieniędzmi i komputerem, przed którym spędza znaczną ilość czasu, nie pomagając mu przy tym w pracy na gospodarstwie rolnym i zaniedbując obowiązki domowe.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: wyjaśnień powódki A. J. (1) (k. 22v.-23, k. 60v., k. 63, k. 111v.) wyjaśnień powódki K. J. (k. 101v.-102), wyjaśnień pozwanego M. J. (k.60v.-61 v.), zeznań świadka B. J. (k. 61-62v.), zeznań świadka Z. J. (k. 62v.-63), zeznań świadka B. T. (k. 102-102v.), zeznań świadka H. K. (k. 109v.- 110), zeznań świadka M. B. (k. 110-111v.), odpisów skróconych aktów stanu cywilnego (k. 4 – 7), wykazu dostaw mleka z 12.06.2015 r. (k. 37), zestawienia operacji z rachunku bankowego pozwanego (k. 39-43), informacji z (...) Oddziału (...) z 22.06.2015 r. (k. 48), informacji (...) w W. Mazowieckiem z 15.07.2015 r. (k. 72), informacji z Urzędu Miejskiego w Ł. z 16.07.2015 r. (k. 79), historii operacji na rachunku bankowym powódki A. J. (1) (k. 82-89), dokumentacji fotograficznej (k. 100), decyzji (...) z 23.09.2015 r. (k. 107, paragonów (k. 108).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Dokonując analizy zasadności roszczeń strony powodowej w pierwszej kolejności Sąd uznał za zasadne odnieść się do roszczenia powódki A. J. (1) w zakresie żądanych przez nią alimentów na jej rzecz. Obowiązek łożenia alimentów na rzecz małżonka wynika z art. 27 krio, który mówi, iż oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny. Regulacja art. 27 krio konkretyzując wynikający z treści art. 23 krio obowiązek małżonków do wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli stanowi, iż obowiązki w nim przewidziane powinny obciążać każdego z małżonków odpowiednio do jego sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych. Zgodnie z utrwaloną praktyką orzeczniczą roszczeń alimentacyjnych dochodzić można zarówno na zaspokojenie potrzeb zbiorowych rodziny takich jak mieszkanie, światło, opłaty jak i na zaspokojenie usprawiedliwionych indywidualnych potrzeb członków rodziny. Przesłanką roszczenia jest okoliczność, iż uprawniony małżonek nie ma wystarczających źródeł dochodu na zaspokojenie swych potrzeb. Sąd Najwyższy w wytycznych w sprawach o alimenty (uchwała z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSN z 1998r., nr 4, poz.42) wyraził pogląd, iż zakres obowiązków wynikający z treści art. 27 krio kształtuje zasada, w myśl której stopa życiowa małżonków, choćby pozostających w faktycznym rozłączeniu, powinna być równa. Małżeński obowiązek utrzymania rodziny nie ma na celu usunięcia niedostatku, lecz zapewnienie członkowi rodziny zaspokojenia potrzeb na podobnym poziomie. Potrzeby rodziny stanowią, oprócz utrzymania i wychowania dzieci, potrzeby z istoty swej wspólne, jak również indywidualne potrzeby małżonków. Mogą one być zaliczone do kategorii potrzeb rodziny, gdy zaspokojenie ich jest w danych okolicznościach usprawiedliwione interesem rodziny i odpowiada zasadom współżycia społecznego, a przede wszystkim zasadzie jednakowej stopy życiowej wszystkich członków rodziny. W rozpatrywanej sprawie Sąd nie dopatrzył się jakiejkolwiek dysproporcji stopy życiowej małżonków A. i M. J., uzasadniającej możliwość uwzględnienia powództwa. Co prawda to pozwany dysponuje dochodem uzyskiwanym z prowadzonego przez małżonków gospodarstwa rolnego, jednak dochód ten w całości przeznacza on na zapewnienie ciągłości produkcji rolnej, zapłatę rachunków związanych z utrzymaniem domu oraz na zakup żywności, ubrań i innych produktów koniecznych do zapewnienia rodzinie odpowiedniego standardu życia. W toku postępowania strona powodowa nie wykazała w żaden sposób, aby dochody uzyskiwane z gospodarstwa przeznaczane były przez powoda na zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, które to wydatki pozostawałyby w dysproporcji z wydatkami związanymi na zaspokojeniem indywidualnych potrzeb samej powódki. W ocenie Sądu, sam fakt niezadowolenia A. J. (1) ze sposobu dysponowania dochodem uzyskiwanym z gospodarstwa rolnego oraz brak możliwości sfinansowania wszystkich jej potrzeb nie może wskazywać na konieczność zasądzenia na jej rzecz żądanej kwoty w trybie art. 27 krio. Podkreślić należy bowiem, iż powódka nie wykazała, aby jakiekolwiek jej potrzeby związane ze sferą materialną pozostawały niezaspokojone, a wprost przeciwnie - przedstawione przez nią paragony wskazują, iż powódka dysponuje środkami finansowymi pozwalającymi na zakup szeregu towarów spożywczych, ubrań, lekarstw, jak również akcesoriów komputerowych. Wprawdzie paragony fiskalne zasadniczo nie stanowią dowodów zakupu, bowiem nie są wystawione na konkretnego nabywcę, to jednak strona pozwana nie zakwestionowała dokonania zakupów towarów wyszczególnionych w paragonach, nadto sama przedstawiła paragony fiskalne za dokonane przez siebie zakupy. Z przedstawionych przez powódkę paragonów wynika, że kupuje ona szereg gotowych produktów, takich jak soki, wędliny, galarety drobiowo – wieprzowe, przyrządzone śledzie i inne produkty, które powódka mogłaby sama przyrządzić i przez to obniżyć wydatnie wydatki na żywność. Pozwany zarzucał żonie niegospodarność i trudno w tej sytuacji nie przyznać mu racji, zważywszy na fakt, że strony żyją na wsi, gdzie gospodyni sama przyrządza dania z dostępnych w gospodarstwie produktów i w ten sposób przyczynia się do oszczędności w budżecie rodziny. Przesłuchani w sprawie świadkowie Z. J. i B. J. – siostry pozwanego i B. T. – siostra powódki w swych zeznaniach prezentowali wersje korzystne dla członka swej rodziny. Sąd do tych zeznań podszedł z dużą dozą ostrożności, bowiem świadkowie to osoby najbliższe dla stron i zainteresowane w korzystnym dla nich rozstrzygnięciu. Sąd dał natomiast wiarę zeznaniom obiektywnych świadków M. B. i H. K. – pracowników opieki społecznej. Świadkowie wskazali na głęboki konflikt pomiędzy stronami, przedstawili zaobserwowane przez siebie fakty nie opowiadając się po żadnej ze stron. Świadek H. K. zeznała, że gdy była w domu stron ok. godz. 9.00 w lipcu br. nie było jeszcze śniadania, nic nie wskazywało, że będzie gotowany obiad, świadek proponowała powódce uprawianie własnego ogrodu, czym powódka nie była zainteresowana. Świadek M. B. zeznała, że będąc u stron zaobserwowała słoiki po gotowych produktach, tłumaczyła powódce, że kupowanie gotowego jedzenia jest za drogie. Analizując twierdzenia stron i zebrane w sprawie dowody Sąd doszedł do przekonania, że powódka sama nie wypełnia właściwie ciążących na niej obowiązków, wynikających z art. 23 kro i 27 kro, stąd tez brak jest podstaw do uwzględnienia jej roszczenia.. Wskazać również należy, iż potrzeba dysponowania większymi środkami finansowymi może być przez powódkę zaspokojona poprzez podjęcie dodatkowego zatrudnienia lub też spieniężenia należnego jej udziału w gospodarstwie rolnym położonym na terenie Gminy Ł.. A. J. (1) jest osobą dość młodą i, w ocenie Sądu, zdolną do podjęcia dodatkowego zatrudnienia, umożliwiającego jej uzyskanie środków finansowych, celem zaspokojenia jej indywidualnych potrzeb. Powyższe okoliczność, w powiązaniu z faktem, iż to pozwany ponosi wszelkie koszty związane z utrzymaniem domu oraz gospodarstwa rolnego, stanowiącego jedyne źródło dochodu stron uniemożliwia uwzględnienie powództwa o zobowiązanie pozwanego do przyczynienia się do zaspokojenia potrzeb rodziny.

Odnosząc się z kolei do roszczenia K. J. oraz małoletnich P. J. i A. J. (2) o zasądzenie na ich rzecz alimentów w wysokości po 700,00 zł miesięcznie, Sąd również w tym przypadku nie znalazł podstaw do uwzględnienie powództwa. Na wstępie podkreślić należy, iż obowiązek alimentacyjny jest jednym z podstawowych obowiązków ciążących na obojgu rodzicach względem ich wspólnych dzieci. Zgodnie z dyspozycją art. 133 § 1 krio rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samo, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Artykuł 128 krio stanowi z kolei, iż obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Ustalając zakres świadczeń alimentacyjnych należy kierować się dwiema przesłankami: usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego oraz zarobkowymi i majątkowymi możliwościami zobowiązanego (art. 135 § 1 krio). Dziecko ma prawo bowiem do zaspokojenia swoich usprawiedliwionych potrzeb stosownie do wieku, rozwoju, zainteresowań i adekwatnie do stopy życiowej na jakiej żyją jego rodzice. Rozpoznając sprawę o alimenty należne dziecku od jego rodzica, zadaniem Sądu w pierwszej kolejności jest ustalenie, czy zobowiązany rodzic faktycznie wypełnia nałożony na niego obowiązek alimentacyjny względem dziecka, poprzez zapewnienie mu środków utrzymania.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy uznać należało, iż pozwany wypełnia ciążący na nim obowiązek alimentacyjny względem powodów, poprzez zapewnienie im mieszkania, zakupu żywności, ubrań, lekarstw, materiałów szkolnych itp., co wyklucza możliwość uwzględnienie powództwa o zasądzenie na rzecz powodów żądanej kwoty pieniężnej. W toku postępowania wykazane zostało, iż to głównie na pozwanym spoczywa ciężar utrzymania rodziny, w tym samych powodów. Z dochodów uzyskanych z pracy na gospodarstwie rolnym pozwany finansuje bieżące potrzeby dzieci, zapewniając im żywność, ubrania, przybory szkolne, jak również finansując zakup komputerów, telefonów komórkowych, czy też różnego rodzaju wyjazdów. W ocenie Sądu fakt zaspokajania przez ojca podstawowych potrzeb dzieci, na poziomie odpowiadającym możliwościom finansowym pozwanego oraz korespondującym z poziomem życia samego zobowiązanego wskazuje, iż faktycznie wypełnia on ciążący na nim obowiązek alimentacyjny. Żądanie zaś kwoty przewyższającej usprawiedliwione potrzeby małoletnich, w sytuacji gdy potrzeby te są już faktycznie zaspokojone przez pozwanego, jako roszczenie zmierzające do bezpodstawnego wzbogacenia powodów kosztem pozwanego, w ocenie Sądu nie znajduje usprawiedliwienia. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, powództwo K. J., P. J. oraz A. J. (2), jako nie znajdujące usprawiedliwionych podstaw, podlegało oddaleniu w całości. Mając na uwadze fakt, iż stroną przegrywającą proces są małżonka oraz dzieci powoda, jak również charakter sprawy dotyczącej kwestii alimentacyjnych, Sąd doszedł do przekonania, iż w realiach niniejszej sprawy, w zakresie orzekania o kosztach postępowania, winna znaleźć zastosowanie reguła wyrażona w art. 102 kpc. Z tych też względów, pomimo przegranej, Sad odstąpił od obciążenia powodów kosztami procesu.